CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki przeważnie regularnie kuliste lub owalne. Wielkość owocników 2-5 cm. Zewnętrzna warstwa perydium za młodu jasnożółta, z wiekiem ochrowa, do ochrowo-brązowej. Powierzchnia perydium otrębiasta, sprawiająca wrażenie zamszowatej. Gęsto i niemal zawsze w całości pokryta mocno sprasowanymi, żółtymi – a u owocników w pełni dojrzałych czerwonawymi, czerwono-brązowymi - ryzomorfami. Gleba młodych owocników biała, potem bladozielonkawa, w stadium pełnej dojrzałości oliwkowo-zielona do szaro-oliwkowej, poprzecinana licznymi białymi żyłkami płonnej tramy hymenialnej, tworzącymi marmurkowaty wzór. Owocnik na przekroju labiryntowaty, komory hymenialne nieregularne, wydłużone, średniej wielkości – w owocnikach nie w pełni dojrzałych często pełne. Konsystencja owocników zwarta sprężysta. Zapach łagodny, lekko owocowy. Smak przyjemny, kwaskowaty.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki R.verii
|
Perydium jednowarstwowe, plektenchymatyczne 250-350 μm zbudowane ze splecionych wiązek mocno zbitych strzępek o przebiegu chaotycznym w stosunku do powierzchni owocnika (Typ perydium: Luteolus). Strzępki zabarwione na żółto do hialinowych w głąb perydium. Wszystkie strzępki septowane i pozbawione sprzążek. Wśród strzępek perydium – ale również tramy hymenialnej można zaobserwować liczne, niewielkie amorficzne komórki wypełnione brązowo-żółtą treścią – słabo reagujące z odczynnikiem Melzera. Podstawki bezbarwne, silnie wydłużone, czasem cylindryczne z grubościenną podstawą, jednak najczęściej zbudowane z komorowatej podstawy 5-20 x 3-12 μm, o pogrubionych ściankach oraz długiej cylindrycznej, cienkościennej szyjki o średniej wielkości 5-15 x 2-6 μm. Najczęściej 4-8 zarodnikowe ale czasem z 12-16 zarodnikami. Liczne brachybazydiole maczugowate do cylindrycznych 11–26 x 4–9 μm. Subhymenium nieodróżnialne od tramy hymenialnej, silnie rozgałęzione, zbudowane z septowanych strzępek 1-4 μm. Zarodniki za młodu hialinowe, potem jasnoseledynowe w owocnikach dojrzałych. Zarodniki nieregularnie elipsoidalne, fusoidalne, często zakrzywione lub zdeformowane do przypadkowych kształtów, wyraźnie obcięte z wydatnym – do 2 μm długości – wyrostkiem sterygmalnym (apiculus). Średnia wielkość zarodników (5,5) 6,2-11,8 (13,2) x (2,1) 2,3-3,1 (4,2) µm, Q=(2,4) 2,7-4,6 (5,5), Qm=3,5, gładkie, wypełnione 1-3 kroplami.
 |
 |
 |
Przekrój perydium |
Przebieg strzępek perydium |
Trama hymenialna |
 |
 |
 |
Hymenium |
Charakterystyczne bazydia z grubościenną podstawą |
|
SIEDLISKO
|
Rhizopogon verii rośnie wyłącznie w borach iglastych. Mikoryzuje przede wszystkim z różnymi gatunkami Pinus, ale czasem również z innymi drzewami iglastymi. Nie ma zbyt rygorystycznych wymagań glebowych. Znajdowana zarówno w żyznych glebach gliniastych jak i glebach piaszczystych. Owocniki wyrastają niezbyt głęboko pod powierzchnią gleby. Często w iglastej ściółce, semihypogeicznie. Najczęściej w bardzo licznych grupach. Stanowiska niemal zawsze zlokalizowane na odkrytym terenie – na obrzeżach lasów, polanach czy leśnych drogach. Dojrzałe okazy można zbierać od maja do późnej jesieni. Na tych samych siedliskach bardzo często wyrastają inne gatunki: R.luteolus, R.vulgaris oraz R.occidentalis.
|
WYSTĘPOWANIE
|
Rhizopogon verii jest gatunkiem opisanym stosunkowo niedawno. Podawany z nielicznych stanowisk w Europie, choć znany ze wszystkich niemal krajów. Wydaje się być gatunkiem umiarkowanie rzadkim. W momencie zlokalizowania pierwszego stanowiska nie były znane doniesienia o występowaniu tego gatunku na obszarze Polski.
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Wrzesień 2010
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 46, Bukowno k. Jaworzna, Czerwiec 2011
Wyżyna Przedborska - DE59, Dobromierz k. Przedborza, Sierpień 2011
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 36, Błędów k. Olkusza, Listopad 2011
Nizina Śląska – CE 77, Szumirad k. Ozimka, Wrzesień 2014
Pobrzeże Koszalińskie – BA 95, Gorzebądz k. Koszalina, Sierpień 2015
Wyżyna Śląska – DF 22, Rogoźnik k. Piekar Śląskich, Czerwiec 2018
Wyżyna Śląska – DF33, Grodziec k. Będzina, Sierpień 2019
|
UWAGI
 Grupa młodych owocników
|
Rhizopogon verii makroskopowo jest bardzo podobna do pospolicie występującej R. luteolus. Prawdopodobnie jest znacznie częstsza niż sugerowałyby to nieliczne doniesienie ale mylnie oznaczana jako R. luteolus. Te dwa taksony w największym stopniu różnicuje budowa podstawek oraz kształt i wielkość zarodników.
|
